İklim Örgütlerinden Afşin-Elbistan’daki Termik Santral Projesine Tepki

Sivil toplum örgütleri, Afşin ve Elbistan’da faaliyet gösteren termik santrallerin çevreye ve halk sağlığına verdiği zararları vurgulayarak yeni santral projesinin durdurulmasını talep ediyor.

Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne 2 yeni ünite eklenecek, toplam kapasite 688 MW olacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, ek üniteler için 27 Aralık 2024’te “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu Kararı” verdi.

İklim alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, bölgenin yeni bir kömürlü termik santrali daha kaldıramayacağını belirterek santrallerin insan sağlığına ve ekosisteme verdiği zararları şu şekilde sıraladı:

• Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nin emisyon verileri, yönetmelik sınırlarının sekiz katına kadar aşıldığını gösteriyor. Karbonmonoksit (CO), Kükürt Dioksit (SO₂), Azot Oksitler (NOx) ve Toz (PM10) değerlerini içeren bu emisyonlar, kalp ve solunum yolu problemlerinden kansere kadar birçok hastalığa neden oluyor. Ek üniteler var olan kirliliğe ek hava kirliliği getirecek.
• Sağlık Bakanlığı’na bağlı Elbistan Sağlık Grup Başkanlığı’nın kayıtları, Afşin Elbistan A Santrali’nin açılışını takiben bölgedeki kanser vakalarının sekiz kat arttığını ortaya koyuyor.
• İki santralin sağlık etkilerini inceleyen modelleme çalışmasına göre, bu santraller kuruluşlarından 2020 yılına kadar 17 bin 500 erken ölüme neden oldu. Eklenmesi planlanan iki ünitenin de tüm baca gazı filtreleri eksiksiz yapılsa bile 2 bin 268 erken ölüme yol açacağı öngörülüyor. Sağlık etkilerinin toplam ekonomik maliyeti ise 88,4 milyar TL.
• Santralin genişletilmesi, hem bölge halkını susuz bırakacak hem de içme, kullanma ve sulama sularını tehlikeye atacak. Çevresel Etki Değerlendirme Raporuna göre ek üniteler, Afşin ilçesinin bir yılda tükettiği suyun sekiz katını tüketebilecek.
• Bölgedeki akademik çalışmalar, santrale yakın topraklarda arsenik, kadmiyum, kurşun, çinko, mangan ve molibden gibi ağır metallerde ve iz elementlerde önemli artışlar olduğunu gösteriyor. Halk sağlığını tehdit eden bu durum, tarımsal verimin düşmesine ve geçim kaynaklarının azalmasına neden oluyor.
• Kömür tüketimi, iklim değişikliğinin başlıca nedenlerinden biridir, bu nedenle yeni kömürlü termik santral projeleri iptal edilmelidir.